15 Temmuz 2021 11:05
Araştırma Görevlisi İbrahim Kaan Özgencil: Tuz Gölü küçülmeye ve yok olmaya devam ediyor ve bunun doğal hayat ve iklim açısından bilançosu çok ağır.
Fotoğraf: Fahri Tunç
ÖZER AKDEMİR
İzmir
ODTÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyolojik bilimler Bölümü Araştırma Görevlisi İbrahim Kaan Özgencil, Tuz Gölündeki Flamingo ölümlerinin iklim krizine bağlanması eleştirerek, sorumlunun yanlış su ve tarım politikaların olduğunu belirtti. "Katil bizleriz!" diyen Özgencil, "Güncel çalışmalarımız gösterdi ki Tuz Gölü küçülmeye ve yok olmaya devam ediyor ve bunun doğal hayat ve iklim açısından bilançosu çok ağır. Flamingoların acıklı hikayesi gibi onlarca acıklı hikaye var bu havzada" dedi.
BÖLGENİN HER YERİNDE BULUNDUM VE ÇALIŞTIM
Kişisel twitter hesabından Tuz Gölündeki flamingo ölümlerini değerlendiren Özgencil, bölgenin hemen hemen her yerinde bulunduğunu ve doğal yaşamını çalıştığını belirterek, toplam yüzölçümü Hollanda'dan büyük olan Tuz Gölü'nün Konya Kapalı Havzası'nda yer aldığını dile getirdi. Kapalı Havzaların suyunun kendi içinde kaldığını ifade eden Özgencil, Havzanın toplam yüz ölçümünün ise Hollanda’dan büyük olduğunu aktardı.
HAVZADAKİ SULAK ALANLAR CAN ÇEKİŞİYOR!
Geçtiğimiz 50 yılda havzada kimisi ilçe büyüklüğündeki sulak alanların yok olduğunu kaydeden Özgencil, "Toplam yüz ölçümü yaklaşık neredeyse 400 km2 olan Ereğli ve Hotamış Sazlıkları gözlerimizin önünde kurutuldu. Beraberlerinde de yüz binlerce canlı yok oldu, yerel ekonomiler çöktü, köyler terk edildi. Bu sazlıklar ufka kadar uzanan, bazı yerlerine insan bile girmemiş yerlerdi ve bilim dünyası daha tamamını keşfedemeden yok oldular gittiler. Bu alanlarda da flamingolar vardı ve yok oldular. Şu anda havzada kalan sulak alanlar ise adeta can çekişiyorlar" dedi.
SEBEP; YANLIŞ SU VE TARIM POLİTİKALARI
Bu durumun sebebinin yanlış su ve tarım politikaları olduğunu kaydeden Özgencil, havzayı felakete sürükleyen gelişmeleri şöyle özetledi; "Bir zamanların tarım beşiği olan, gözünüzün alabildiğince buğday tarlalarının kapladığı havzaya bir illet getirildi: sulu tarım. Havzada korkunç bir şekilde arttı sulu tarım ve o ürünlere devlet desteği. Bu arada bunlar yıllık yağışının %70’ini ekinlerin büyüme dönemi dışında alan bir havzada oluyor ve devletin bu sulu tarım ürünlerine verdiği destek ile oluyor. Bundan sonrası ise korkunç. Havzanın neredeyse tamamı suya aç olan şeker pancarı, mısır ve ayçiçeği yetiştirmeye elverişli değildi ve o yüzden havzadaki sulak alanları besleyen akarsuların üzerlerine barajlar, sulak alanların etraflarına ise tahliye kanalları inşa edildi. Yazları çok kurak geçen, bazı yerleri neredeyse çöl iklimine sahip bu havzanın her yerine su kuyuları açılmaya başlandı. Yaptığımız çalışmalar gösterdi ki tüm bunların sonucunda havzadaki yüzey suyu son 35 yılda neredeyse yarı yarıya azaldı".
HAVZADA ŞU ANDA ONBİNLERCE KUYUDAN SU ÇEKİLİYOR
Havzadaki yeraltı sularındaki kötü durumun da yüzey sularından farklı olmadığını belirten Özgencil, kuyulardaki su seviyesinin son 50 yıldır düştüğünün altını çizdi. Özgencil; "Sonuç: onlarca paha biçilemez sulak alan ve dünyadaki en değerlir doğal kaynak olan su yok oluyor. Havzada şu anda hala on binlerce ruhsatsız kuyu ile kontrolsüz su kullanımı tam gaz devam ediyor" dedi. Yenilenmesi belki de on binlerce yıl sürecek olan yeraltı su rezervlerinden çıkan suyun vahşi sulama ile tarlalara adeta boca edildiğini ve bu nedenle de suyun ciddi bir kısmı boşa gittiğini belirten Özgencil, bunun sonucunda da toprağın tuzlandığını ifade etti. Özgencil, "Yapılan hesaplamalar gösterdi ki havzadaki su kullanımı havzanın su potansiyelinin çok çok üzerinde ne yazık ki. Yani net duruma baktığımızda havza sürekli su zararında. Tuz Gölü de bu dertli havzanın en büyük gölü ve sahip olduğu benzersiz doğasıyla yüz binlerce kuşa ev sahipliği yapan önemli bir doğa alanı ve özel çevre koruma alanı. Bu göl ülkemizde flamingonun düzenli olarak ürediği son üç alandan biri" dedi.
FLAMİNGOLARIN KADERİ YAĞIŞLARA VE ÇİFTÇİLERİN İNSAFINA KALDI
Tuz Gölünün suyunun çok tuzlu olması nedeniyle flamingolar için özel bir göl olduğunu ifade eden Özgencil, flamingoların bu suda üreyen küçük omurgasız canlılarla beslendiklerini dile getirdi. Tuz Gölünan bir zamanlar Türkiye’deki en büyük üreyen flamingo popülasyona sahipti olduğunu aktaran Özgencil, bu sayıdaki düşşüşle ilgili şu bilgileri verdi; "2010’lu yılların başında 20,000 üzerinde yavru ile tüm Akdeniz Havzası’nda dünyaya gelen flamingo yavrularının %67’sinin yumurtadan çıktığı bir yerdi. 2014 gelindiğinde ise gölde 3,000’in altında yavru bulunuyordu. Günümüzde ise güdülen yanlış su ve tarım politikaları yüzünden Tuz Gölü’ndeki flamingo popülasyonunun kaderi ise tamamen yağışlara ve bölge çiftçisinin insafına kalmış durumda".
GÖL KOCA BİR MEZARLIĞI DÖNDÜ!
Gölün sürekli azalan yüzey suyunun, henüz kanatlanmamış ve başka yerlere gidemeyen flamingo yavru sürüleri için tek yaşam alanı olduğunu vurgulayan Özgencil son görülen flamingo yavrularının ölümüne dair şunları dile getirdi; "Yavruların gidecek başka bir yerleri yok. Bu ay Tuz Gölü’nde ölen yaklaşık 3,000-5,000 yavru flamingonun da gidecek başka yerleri yoktu. Şimdi göl koca bir mezarlığa dönmüş durumda. Tüm bunların sebebi ise sadece bir bent değil; biz insanların kendimizi her şeyin üstünde görme, her şey bizim emrimize var olmuş düşüncemiz. Bir de tabii doğal kaynakların hiç bitmeyeceği fikri".
YAĞMADA YAVAŞLAMA İŞARETİ YOK
Tuz Gölünün küçülmeye ve yok olmaya devam ettiğini, bunun doğal hayat ve iklim açısından bilançosunun çok ağır olacağını kaydeden Özgencil, "Flamingoların acıklı hikâyesi gibi onlarca acıklı hikâye var bu havzada. Sadece son 20 yılda 29 tane su kuşu türü yok oldu havzada. Bunlarda dört tanesinin nesli küresel ölçekte tehlike altındaydı ve aralarında turna (c) gibi kültürümüzde de yeri çok büyük olan türler vardı. En büyük kıyım büyük sazlıklarımızı kaybettiğimiz yerlerde oldu. Şu anda eşi benzeri görülmemiş bir yağma ve aç gözlülüğe maruz kalıyor Tuz Gölü havzasındaki su kaynakları. 200 metrenin altında su çıkan kuyulardan hala su çekilmeye çalışılıyor. Yağmada yavaşlamaya dair bir işaret yok" dedi.
TÜM KUYULAR KAPATILSA BİLE TOPARLANMA YÜZLERCE YIL SÜREBİLİR
Bölgenin su kaynaklarının ve sulak alanlarının bugün tüm bentler yıkılsa ve kuyular kapatılsa bile toparlanmalarının yüzlerce yıl sürebileceğinin altını çizen Özgencil son olarak şunları dile getirdi; "Aşırı yanlış olan tarım ve su kullanım politikaları gözden geçirilmedikçe bizler sadece ölmüş yavru flamingolarının kemiklerinin rüzgarda kum oluşunu ve ülkemizin sanki biz yetiştiremiyormuşuz gibi her yıl binlerce ton buğday ithal etmesini izleriz. Bir gün bu havzanın eski cennet haline geldiğini ve köylerinin, göllerinin, çayırlarının, bozkırlarının hayatla dolduğunu görmeyi çok isterim. Umarım bu zavallı flamingolar boşuna ölmemişlerdir ve bizlerde bir vicdan uyanmıştır".
GERÇEK SORUMLU BELLİ
Sorunun sadece Konya Kapalı Havzası'nda veya Tuz Gölü'nde olmadığını, Türkiye'nin her yerinde suyun göz göre göre yok edilydiğini belirten Özgencil, "En ağır bedeli de doğanın günahsız ve dilsiz sahipleri ödüyorlar. Tuz Gölü'nde ölen koca bir nesil flamingo için bugün "Normaldir bunlar. Sulama yapmamızın etkisi yok. Hepsi iklim değişikliği" diyenleri izledim üzüntüyle. İklim değişikliği ve ona bağlı yaşanan iklimsel değişiklikler değildi bu ay flamingoları öldüren. Katil bizleriz. Sizler de sizden esas gerçeği, esas sorumluyu saklamayı hedefleyen kampanyalara kapılmayın. Gerçek sorumlu belli" dedi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder