Filizken kırılıyor zeytinin dalı

Bir araştırmaya göre sayıları giderek artan çimento fabrikalarının tozlarının, zeytin ağacının verimini olumsuz yönde etkilediği ortaya çıktı...

Özer Akdemir

Türkiye, 2011 yılı istatistiklerine göre çimento üretiminde Avrupa birincisi, dünyada ise ilk beşte. İlk iki sıradaki Çin ve Hindistan’dan sonra ABD ile neredeyse kafa kafaya yarışıyor. Bunun bir de bedeli var tabii ki ve bu bedeli hem canlı yaşamı, hem doğa üstlenmek durumunda.

Çanakkale 18 Mart Üniversitesi (ÇOMÜ)’nden üç öğretim üyesi Çanakkale Ezine İlçesi sınırları içerisinde yıllardır üretim yapan Akçansa Çanakkale çimento fabrikasının çevresindeki zeytinliklere etkilerini araştırdı. Geçtiğimiz aylarda klinker üretim tesisinin kapasitesini arttıran fabrika, neredeyse 40 yıldır çimento üretimi yapıyor. Fabrikanın ömrü son kapasite artırımıyla en az 50 yıl daha uzamış durumda.

ÇİMENTO TOZLARININ ZEYTİNE ETKİSİ

ÇOMÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim üyeleri Prof. Dr. İsmet Uysal, Yard. Doç. Dr. Ersin Karabacak, Dr. Tülay Tütenocaklı tarafından yapılan araştırma çok çarpıcı veriler ortaya sunuyor. “Çimento fabrikası tozlarının zeytin ağaçlarına etkisi” başlıklı araştırmada endüstrileşme ile birlikte çevre kirliliğinin dünyada önemli boyutlara ulaştığının altı çizilerek, özellikle kurulan fabrikaların yer seçiminde meteorolojik olayların dikkate alınmamasının çevredeki bitki, hayvan ve insan yaşamında önemli sorunlara yol açtığı dile getiriliyor. Bu çerçevede gerçekleştirilen araştırmada Çanakkale Ezine’deki çimento fabrikası bacasından salınan tozların, yakın çevredeki zeytin ağaçları üzerinde birikmesinin, zeytin verimine etkileri incelenmiş. Çalışmanın ortaya koyduğu verilere göre fabrikanın güneyinde bulunan zeytinlerin çimento tozları ile kirlendiği, toprak yüzeyinde kabuk oluştuğu ve yapraklar üzerinde tozlar biriktiği gözlenmiş. Bu araştırma için fabrikanın 5 kilometre güneyi ve kuzeyindeki zeytinliklerden filiz örnekleri alınarak yaprak üzerinde biriken toz miktarı tespit edilmiş. Ayrıca yeni ve eski filiz boyları ile filizlerdeki yaprak sayısı, meyve sayısı ve boyutları belirlenmiş.

YAPRAK ANATOMİSİ DEĞİŞİYOR

Çalışmalar sonucunda yeni filiz boyu ortalama değerinin kontrole göre %28 oranında azaldığı tespiti yapılmış. Keza yeni filizlerdeki yaprak sayısı ortalamasında da, tıpkı filiz boyunda olduğu gibi kontrole göre %5 azalma görülmüş. Çimento tozları ile kirletilmiş bölgelerdeki zeytin ağaçlarının eski filizlerinde oluşan meyve sayısındaki düşüş ise kontrole göre %76 gibi çok önemli bir değer olarak belirlenmiş. Benzer şekilde, çimento tozlarıyla kirlenen alanlardaki zeytin meyveleri boyutlarının da kontrole göre meyve boyunda %25, meyve eninde ise %20 düzeyinde olduğu saptanmış. Kirlenen alanlardaki bitki yapraklarında, yaprak alanının, kontrol bitkilerden daha az olduğu görülürken, yaprak anatomisinde belirgin değişiklikler tespit edilmiş.

ZEYTİN ÜRETİMİNDE VERİM KAYBI

Bütün bu elde edilen veriler ise şöyle yorumlanmış; “Çanakkale Çimento Fabrikası bacasından salınan çimento tozları, yörede hakim rüzgarların yönü ve şiddetiyle bağıntılı olarak ulaştıkları zeytin plantasyonlarında, bitkinin büyüme ve gelişmesiyle, verimi üzerinde oldukça önemli olumsuz etkilere neden olduğu gibi, yaprak anatomisinde de değişimlere yol açmaktadır. Bunun sonucu olarak ülkemiz zeytin üretiminde önemli verim kayıplarına yol açılmaktadır.”
Eklenme Tarihi: 02 Ocak 2015 
www.evrensel.net/haber/101169/zeytin-filizken-kiriliyor-dali