(Özer Akdemir / Evrensel –
26 Kasım 2018)
Van Başkale Dereiçi köyü yakınındaki travertenler, adeta
Pamukkale’nin minyatürü niteliğinde.
Van’ın Başkale İlçesi Dereiçi köyü yakınlarındaki Pamukkale
benzeri travertenler, görenleri kendisine hayran bırakıyor. Fırat Üniversitesi
Jeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ahmet Şaşmaz, bölgenin jeopark ilan edilerek
UNESCO korumasına alınması gerektiğini dile getirdi.
‘TRAVERTENLERİ GÖRÜNCE ŞOK OLDUM’
Van çevresindeki sıcak su ve göllerdeki element
değişimlerini incelemeyi amaçlayan bir TÜBİTAK projesi kapsamında Başkale
taraflarına gelen Fırat Üniversitesi Jeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ahmet
Şaşmaz, Dereiçi köyü yakınlarındaki travertenleri görünce şok olduğunu
belirtti. Görene kadar travertenlerden haberinin olmadığını belirten Şaşmaz,
travertenlerin bulunduğu yeri şöyle tarif etti: Dereiçi travertenleri Van’dan
Başkale ilçesine 116 km .
Başkale’den Dereiçi köyüne ise yaklaşık 45 km uzaklıkta yer almakta. Travertenlere
Başkale’den Hakkari’ye giderken yol sağa ayrılarak 11 km stabilize yol ile
ulaşılmakta.
PAMUKKALE’NİN MİNYATÜRÜ
Bölgede oluşan travertenlerin Pamukkale travertenlerinin
minyatür bir görüntüsü şeklinde olduğunu belirten Şaşmaz, “Beyaz travertenler
yer yer kirlenmiştir. Bazı kesimlerde bolca küçük havuzcuklar oluşmuştur ve
bunların içerisi su ile dolu. Zaman zaman traverten üzerinde su çıkış
noktalarının yer değiştirdiği ve eski çıkış noktalardaki travertenlerin ise
karardığını gözledik. Travertenlerdeki renk değişimi suyun kimyasal bileşimdeki
değişikliklerden olabileceği gibi yöredeki özellikle büyükbaş hayvancılığı
etkisi ile de kirlenmiş olabilir” dedi.
‘UNESCO KORUMASINA ALINMALI’
Fotoğraflar: Prof. Dr. Ahmet Şaşmaz
Böyle alanların dünyada ender olarak görüldüğünü ve bu
alanların mutlaka jeopark ilan edilip tıpkı Pamukkale (Denizli)
travertenlerinde olduğu gibi UNESCO koruması altına alınması gerektiğini
kaydeden Şaşmaz, “Bölgenin çevresinin telle veya duvar ile çevrilmesi gerekli.
Van Valiliği ve turizm ile ilgili sivil toplum örgütleri bu konuya el atarak,
bölgenin tanıtımı ve korunmasına yönelik çalışmalara ivedilikle başlamalıdır”
dedi. Şaşmaz, bölgenin Kula volkanları, Pamukkale, Kapadokya kadar önemli
olduğunu, buralar gibi korunması gerektiğini belirterek “Su çıkışları fazla
olsa belki 1000 yıl sonra burası Pamukkale gibi olur” dedi.
TRAVERTENLER NASIL OLUŞUYOR?
Dereiçi yakınlarındaki sıcak suyun yaklaşık 20.6 C sıcaklığa ulaştığını
ifade eden Şaşmaz, travertenlerin oluşumunu şöyle anlattı: Derinlerde bulunan
su ve karbondioksit birleşerek karbonik asidi, karbonik asitte derinlerdeki yer
alan mermer ve kireçtaşı gibi karbonatları kayaçları ergiterek kalsiyum
bikarbonatça zengin suları oluşturur. Bu sular da yerin derinliklerindeki
basıncın etkisi ile yüzeye doğru zorlanır. Bu su yüzeye çıktığında ani basınç
ve sıcaklık azalmasına bağlı olarak, su içinde asılı halde gözlenen
kalsiyum bikarbonat, kalsit ve karbondioksit şeklinde ayrışarak, travertenleri
oluşturur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder