15 Ağustos 2020 09:37
Hatay’ın Olgunlar Mahallesi, asbestli topraklar nedeniyle yıllardır akciğer hastalıkları ile boğuşuyor. İncelemeler sonucunda 10 yıl önce taşınması gereken mahallede yaşam asbestle iç içe sürüyor.
Fotoğraf: Eşref Atabey
Özer AKDEMİR
İzmir
Hatay Yayladağı’na bağlı Olgunlar Mahallesi asbestli topraklar üzerinde kurulması nedeniyle yıllardır akciğer hastalıkları ile boğuşuyor. Yapılan incelemeler sonrası 10 yıl önce mahallenin başka bir yere taşınması kararı alınırken aradan geçen zaman içerisinde bu yönde herhangi bir çalışmanın olmaması Olgunlar köylülerinin yıllardır asbestle iç içe yaşamalarına neden oluyor.
HASTANEYE GİDENLERİN YÜZDE DOKSANI AKCİĞER HASTASI ÇIKMIŞ
1970’lerde mahallenin kuzeyindeki kayaların yuvarlanması nedeniyle bazı evleri kullanılamaz hale gelen köyün asıl sorununun kaya düşmesi değil asbestli topraklar olduğu yıllar sonra ortaya çıkmış. Mahallede yaşayanlarda 1990’lı yıllarda bazı akciğer hastalıkları tespit edilmesinden sonra Ankara’ya tedavi amaçlı giden bir kadında mahallede asbest tozundan kaynaklı akciğer kanseri tespit edilmiş. Bu tespitin ardından mahalle halkının Antakya’ya gelmeleri istenmiş ve akciğer filmleri çekilmiş. Çıkan sonuç ise korkunç gerçeği ortaya çıkarmış; gidenlerin yaklaşık yüzde 90’ında asbest tozundan kaynaklı hastalık sorunu olduğu saptanmış!
KÖYÜN ZEMİNİ, TARLALARI VE EVLERİN İÇİ ASBEST
Bu tespitlere rağmen bölgede asbest maruziyeti ve etkisi ile ilgili etüt ancak 10-15 yıl sonra yapılabilmiş. İncelemelerde asbestli malzemenin mahalle merkezinde değişik noktalardaki topraktan alınarak, evlerin damlarında izolasyon maddesi olarak, evlerin sıva ve badanasında kullanıldığı ortaya çıkarılmış. İncelemelerden sonra 2010 yılında köyün zemininin, bahçe ve tarla toprağının, tümüyle asbestli toprak karışımı olduğu, mahalle evlerinin iyileştirilmesinin bir anlamı olmayacağı ve başka bir yere taşınması gerektiği yönünde rapor verilmiş. 1970’li yıllarda kaya düşmesi nedeniyle hasar gören evler için 2010 yılında başlayan 11 adet afet konutunun inşaatı da bu raporun ardından durdurulmuş. 2014 yılında mahalleye dönüştürülen köyde asbeste bağlı sorunlar hâlâ devam ediyor. Asbest mazuriyetine bağlı olarak Olgunlar Mahallesi’nin başka bir yere taşınması gündeme gelmiş ve süreç devam etmektedir.’
İLKOKULUN ZEMİNİNDE ASBESTLİ KAYALAR KULLANILMIŞ
Hatay yöresinde 2007 ve 2009 yılında tıbbi jeolojik etüt çalışmaları yapan Jeoloji Yüksek Mühendisi ve Tıbbi Jeoloji Uzmanı Dr. Eşref Atabey, 2010 yılında Olgunlar Mahallesi’nde asbest oluşumu ve tehlikesinin ne olduğunu ortaya koymak, başka bir yere taşınıp, taşınmayacağına karar vermek üzere asbeste bağlı tıbbi jeolojik etüt raporu hazırlamış. Raporunda Olgunlar Mahallesi yerleşim merkezinin krizotil asbest lifleri ve tozlarının etkisi altında bulunduğunu, tarla ve bahçe toprağının asbest içerdiğini yazan Atabey; “İlköğretim okulu zeminini oluşturan kayalar içinde de asbest oluşumu mevcuttur. Asbestli malzeme değişik noktalardan alınarak, evlerin damlarında izolasyon maddesi olarak, evlerin sıva ve badanasında kullanılmış/ kullanılmakta” olduğunu ortaya koydu.
SADECE İNSANLAR DEĞİL KEÇİLERİN CİĞERLERİ DE LEKELİ
65-70 haneli mahallenin evlerinin yaklaşık 50 hanesinin yığma taş duvar olduğu evlerin damlarında, evlerin içlerinin sıva ve badanasında asbest kullanıldığını ifade eden Atabey, nemlenme, kuruma olaylarıyla asbestli sıva ve badananın sürekli tozlaştığını bu asbest tozlarını da evlerde yaşayan insanların soluduğunu dile getirdi. Asbestin sadece insanlarda değil hayvanlarda da olumsuz sağlık etkileri olduğunu ifade eden Atabey raporunda bu duruma şöyle değindi; “Asbest tozuna maruziyetin keçiler üzerinde bilimsel incelemesi yapılmamış olsa da asbest tozunun mahallenin keçilerine kadar etkilediği belirtilmektedir. Olgunlar mahallesine ait keçilerin akciğerlerinde lekelenme ve beneklenme olduğu, buna rağmen diğer yakın köylere ait keçilerin akciğerlerinde beneklenme ve lekelenmenin görülmediği, kasaplık yapan bir kişi tarafından belirtilmektedir. Bu durum asbeste maruziyetin hayvanlar üzerinde de etkisini ortaya koymaktadır”.
Fotoğraf: Eşref Atabey'in arşivi
‘KÖYÜN TAMAMI GÜVENLİ BİR YERE TAŞINMALI’
Mahallede yapılan epidemiyolojik ve tıbbi araştırmalarda asbest tozu solumasına bağlı mezotelyoma vakalarının olduğunun belirtildiğini dile getiren Atabey, raporunun sonunda Olgunlar köyünün tümüyle daha güvenli bir bölgeye taşınmasını önermiş. Bu raporu verdiği günden bu yana yaklaşık 10 yıl geçmesine rağmen Olgunlar köyünün sorununun giderilmesine dönük somut bir adım atılmadığını belirten Atabey şunları söyledi; “Olgunlar Mahallesi yaşayanlarında asbestten kaynaklı maruziyet /etkilenme devam etmekte olup, şu anda bile yaklaşık 10 kişinin asbest tozuna bağlı hasta olduğu belirtilmektedir. Hasta olup da Antakya’ya hastaneye tedavi amacıyla gittiklerinde, kendilerine “siz Yayladağı’ndan mısınız?” sorusunun sorulduğunu belirtmektedirler. Olgunlar Mahallesi’nin bir an önce, daha sağlıklı bir yere taşınması ve sorunun çözüme kavuşmasıyla insanların hasta olmaları ve ölmeleri önlenecektir.”
ASBEST NEDİR?
Asbest, ateşe, asitlere ve darbeye dayanıklı, iletkenlik özelliği olmayan bir kısım doğal, lifsi silikat mineraller için kullanılan genel bir ifadedir. Asbest, Yunanca “kirletilemeyen” anlamına gelen “amiantos” kelimesinden türetilen amyant ismiyle de anılır. Halk dilinde ayrıca çorak, çelpek, geren ve ak toprak, kaya yünü, höllük gibi adlarla anılır. Türkiye’de asbest mineral lifleri ve tozlarının solunmasına bağlı akciğer hastalıkları önemli bir sağlık sorunu.
https://www.evrensel.net/haber/411690/asbestli-koy-10-yildir-tasinmiyor
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder