03 Kasım 2020 04:24

Dr. Eşref Atabey: Güney Ege sahilleri tsunami riski altında

“Deprem ve Tsunami” kitabının Yazarı Jeoloji Yüksek Mühendisi Dr. Eşref Atabey, büyük bir deprem sonrası Güney Ege kıyılarında tsunami riskinin yüksek olduğunu belirtti.

Seferihisar açıklarındaki depremin ardından tsunaminin vurduğu Sığacık | Fotoğraf: DHA

PAYLAŞ

Özer AKDEMİR

İzmir Seferihisar açıklarında meydana gelen depremin ardından yaşanan tsunami Sığacık’ta bir yurttaşın yaşamını yitirmesine neden olurken, deniz birçok işyeri ve evin giriş katlarını su altında bıraktı. “Deprem ve Tsunami” Kitabının Yazarı Dr. Eşref Atabey büyük bir deprem sonrası Güney Ege kıyılarında tsunami riskinin yüksek olduğunu belirterek, risk altındaki yerleşim yerlerinin adını verdi.

DEPREM VE TSUNAMİ

Japonca’da “Liman Dalgası” anlamına gelen “Tsunami” sözcüğü okyanus ya da denizlerin tabanında oluşan deprem, volkan patlaması ve bunlara bağlı taban çökmesi, zemin kaymaları gibi tektonik olaylar sonucu denize geçen enerji nedeniyle oluşan uzun salınımlı “dev deniz dalgası” olarak tanımlanıyor. Türkiye’de tsunami olur mu sorusuna “Deprem ve Tsunami” Kitabının Yazarı Jeoloji Yüksek Mühendisi Dr. Eşref Atabey “evet” diye yanıt veriyor. Atabey, Türkiye çevresindeki denizlerde büyük bir depremin ardından tsunami olma olasılığının yüksek olduğunu belirterek, özellikle güney Ege sahillerinin risk altında olduğunu dile getiriyor. 

"SIĞACIK’TAKİ TSUNAMİ SÜRPRİZ DEĞİL"

Fotoğraf: Eşref Atabey'in kişisel arşivi

Asi Kitap Yayınları arasında şubat 2020 tarihinde çıkan “Deprem ve Tsunami” Kitabının Yazarı Dr. Eşref Atabey, İzmir depreminin ardından Sığacık’ta yaşanan tsunaminin bir sürpriz olmadığının altını çizdi. Tarihsel kayıtlara bakıldığında Karadeniz, Marmara Denizi, Ege Denizi ve Akdeniz kıyılarına yakın karada ve deniz tabanında olacak büyük depremlerde kıyılarda tsunami olma olasılığının yüksek olduğunu belirten Atabey, şunları söyledi: “Akdeniz’de deprem sonrası oluşabilecek bir tsunami Güney Ege sahillerini etkileyecektir. Tarihsel kaynaklar, Akdeniz’de büyük tsunamilerin geçmişte birçok defa meydana geldiğini göstermektedir. En iyi bilenenler MS 365 ve MS 1303 depremi tsunamileridir. Tarihi kayıtlar Güney Ege Bölgesi ile denizi etkisi altına alan tsunamileri Ege Denizi’nde oluşan volkanik patlamalar ve patlamaların yol açtığı tsunamiler olarak göstermektedir” dedi.

Reklam

TÜRKİYE KIYILARINDA NERELERDE TSUNAMİ RİSKİ YÜKSEK?

Harita: Yunanistan Jeodinamik Enstitüsü

Tsunaminin izlerine, Girit, Didim, Dalaman ve Fethiye kıyılarında rastlanıldığını ifade eden Atabey, MS 68 yılında Mısır’da yaşanan bir deprem sonucu Akdeniz’de oluşan tsunami dalgalarının Antalya kıyılarını, Myra, Simena, Patara gibi antik kentleri sular altında bıraktığını aktardı. Ege Denizi’nin, Minos uygarlığının çöküşüne yol açacak kadar tehlikeli tsunamilerin oluştuğu bir deniz olduğunu kaydeden Atabey, “Son olarak 1956 yılında yaşanan bir deprem ve onun oluşturduğu tsunami 250 kişinin ölümü ve 80 kadar teknenin batması ile sonuçlanmıştır” dedi. Yunanistan Jeodinamik Enstitüsünin Akdeniz Bölgesi’ndeki oluşacak tsunamilerle ilgili risk haritası oluşturduğuna işaret eden Atabey, haritada Güney Ege sahillerinin risk altında gösterildiğini belirterek, “Tsunami risk haritasına göre; Dalaman-Ortaca-Fethiye sahili çok yüksek riskli, Samandağ-Arsuz-İskenderun, Marmaris, Datça, Didim, Güney Marmara sahili orta düzeyli riskli tsunami olma olasılığı kıyılardır” dedi.

Ads by optAd360

MARMARA DENİZİNDE TSUNAMİ

Marmara denizinde meydana gelecek 6 ve üzeri büyüklüğünde bir depremin de tsunami üretebileceğinin altını çizen Atabey, şunları söyledi: “Tarihsel verilere göre Marmara’da tsunami oluşma olasılığı 100 yılda birdir. Geçmişte olmuş tsunamilerden yola çıkılarak, Marmara Denizi’nde, tsunami üretebilecek bir depremden sonra, zayıf da olsa bir risk vardır. Ancak, oluşacak tsunaminin Pasifik Okyanusu’nda oluşan ve dalga boyu 30 m’yi aşan tsunamiler gibi olmayacağı açıktır” dedi.

DALAMAN ULUSLARARASI HAVALİMANI TSUNAMİDEN ETKİLENEBİLİR

Dalaman kıyısından itibaren güney batı boyunca Rodos’a kadar olan bölgenin Akdeniz’in en derin yeri olduğunu (4 bin 250 m) ve tsunamiden etkilenmede en uygun coğrafi konumda bulunduğunu aktaran Atabey, bölgenin Türkiye’de tsunami tehlikesinin yaşanabileceği en yüksek riskli yer olduğunu kaydetti. Atabey, “Dalaman ve Ortaca sahillerinde çok yüksek tsunami riski bulunmaktadır. En yıkıcı tsunami hasarı kıyıdan 1 kilometre içerilerde kara üstlerinde de olabilmektedir” dedi. Atabey, Dalaman sahilini etkisi altına alacak olan tsunami dalgalarının yüksekliğinin 3 m’yi aşması durumunda Sarıgerme-Dalaman sahil şeridi ve Dalaman Uluslararası Havaalanının tsunamiden etkilenebilecek kıyı alanları arasında olduğunu söyledi. Atabey, Yunanistan Jeodinamik Enstitüsünün hazırladığı tsunami risk haritasına göre, Bodrum, Marmaris-Datça-Didim, Samandağ, Arsuz ve İskenderun sahilleri orta düzeyli tsunami riski altındaki sahillerdir. Didim Tekağaç kıyılarında zayıf izler bırakan tsunaminin benzeri eğer günümüzde oluşursa çok fazla can ve mal kaybı olabileceği uyarısında bulundu.

TSUNAMİDEN KORUNMA ÖNLEMLERİ

Türkiye’nin deprem bakımından dünyada en riskli 7 ülke arasında yer aldığını hatırlatan Atabey, tsunamiden korunma önlemlerini de şöyle sıraladı:

1. Tsunami erken uyarı sistemi kurulması düşünülmelidir.
2. Deniz kıyısında olası tsunamilerden etkilenebilecek alanlara her türlü yapı, barınak, tesis inşa edilmemelidir.
3. Kıyıya, egemen dalga yönüne uygun dalgayı kesici dalgakıranlar inşa edilmelidir.
4. Sahile, dalga kesici en az 3 m. yüksekliğinde bariyerler-duvarlar inşa edilmelidir.
5. Sahil gerisi dalganın hızını kesici türden ağaçlandırılmalıdır.

DENİZ KIYISINDA YAŞIYORSANIZ YA DA TATİLDEYSENİZ NE YAPMALI

1. Deniz kıyısında tatil yapacaklar ve deniz kıyısında yaşayacaklar tsunamilerden korunmanın yollarını mutlaka öğrenmelidir.
2. Yaşadığınız bölgenin tsunami tehlikesi hakkında bilgi edinin.
3. Kuvvetli bir deprem sonrasında birkaç dakika içinde dahi tsunami oluşabileceğinin farkında olun.

TSUNAMİ SIRASINDA NE YAPMALI

1. Deniz kenarındaysanız bir deprem hissettiğinizde ya da bir tsunami uyarısı aldığınızda en kısa zamanda çevrenizde bulunan en yüksek yere (tepe, çok katlı betonarme bir bina gibi) gidin.
2. Denizde veya teknedeyseniz daha derine, açık denize doğru gidin.


3. Tsunami dalgasına yakalandıysanız, su üstünde kalabilmenizi sağlayacak bir objeye tutunmaya çalışın. Bu şekilde akıntıyla sürüklenen enkazdan korunabilirsiniz.

NE YAPILMAMALI

1. Bir tsunami uyarısı aldığınızda dalgaları görmek için limana ya da sahile doğru gitmeyin.
2. Nehir ve dere kenarlarından uzak durun.
3. Yüzme biliyor olmanız güvende olduğunuz anlamına gelmez. Alçak dalgalar da öldürücü olabilir.
4. https://www.evrensel.net/haber/417939/dr-esref-atabey-guney-ege-sahilleri-tsunami-riski-altinda