TMMOB Maden Mühendisleri Odası, Denizli ve Aydın'da meydana gelen kontrolsüz jeotermal çıkışlarına dair rapor hazırladı. Sığ derinliklere yapılan reenjeksiyonların durdurulması gerektiği vurgulandı.
Fotoğraf: Özer Akdemir/Evrensel
Özer AKDEMİR
İzmir
TMMOB Maden Mühendisleri Odası (MMO), Denizli'nin Sarayköy ilçesiyle Aydın Buharkent ilçesi sınırları içerisinde yer alan Tekkehamam jeotermal sahasındaki tarım alanlarında yaşanan kontrolsüz sıcak su çıkışlarıyla ilgili hazırladığı raporu açıkladı. Raporda "Sığ derinliğe yapılan reenjeksiyon uygulamaları derhal durdurulmalı ve akışkanın derin rezervuaralara reenjeksiyon yapılması sağlanmalıdır" denildi.
MMO, sıcak su çıkışlarının tarım ürünlerine zarar verdiği şikayetleri üzerine geçtiğimiz günlerde bölgede incelemelerde bulundu. JES şirketi ve ekoloji örgütü Büyük Menderes İnisiyatifi yetkilileriyle görüşmeler yapan heyet, yüzeye sıcak su çıkışlarının bulunduğu jeotermal sahayı da gözlemledi. Arazide yapılan görüşmeler ve gözlemlerle birlikte nihai ÇED raporlarını da değerlendiren heyet, hazırladığı raporu kamuoyu ile paylaştı.
KONTROLSÜZ AKIŞKAN ÇIKIŞI TARIMA VE AĞAÇLARA ZARAR VERİYOR
MMO, sıcak su çıkışı gözlenen yerlerden birinin tamamen yeni bir çıkış noktası olduğunu, diğerinin ise eski bir doğal çıkış noktası olduğunu belirtti.
Bölgedeki JES işletmeleri üretime başladıktan sonra doğal çıkışların azaldığı ve/veya tamamen kesildiğinin, son dönemlerde ise çıkışların yeniden başladığının kendilerine iletildiğini belirten MMO, kontrolsüz yüzeye çıkan jeotermal suyun tarım arazilerine ve ağaçlara zarar vererek kurumalarına yol açtığını tespit etti.
Fotoğraf: Özer Akdemir/Evrensel
ŞİRKETE GÖRE AKIŞKAN ÇIKIŞININ NEDENİ DEPREMLER
MMO, Büyük Menderes İnisiyatifi ile yapılan görüşmede, sıcak su çıkışlarının, şirketin yüzeye yakın formasyonlara jeotermal akışkanı reenjeksiyon etmesinden kaynaklandığı bilgisinin verildiğini aktardı. Şirket yetkililerinin ise bu iddiaları kabul etmediğini ifade eden MMO, şirketin akışkan çıkışlarının bölgede son dönemlerde yaşanan depremlerden kaynaklandığını ileri sürdükleri belirtti.
SIĞ DERİNLİKLERE AKIŞKAN BASILMIŞ
MMO heyetinin yaptığı değerlendirmelerde şu görüşlere yer verildi:
1. Yüzeye sıcak su çıkışları, bölgede meydana gelen depremler tarafından tetiklenmiş olsa bile, salt depremlere bağlamak yanlış olur. ÇED raporlarına göre sığ derinliğe indirilmiş (150 m) koruma borusunun altında bulunan rezervuarın üretim ve reenjeksiyon amaçlı kullanıldığı belirlenmiştir. Sığ derinlikteki kuyulara basılan akışkanın debi ve basıncına bağlı olarak, doğal kırık, çatlaklar ve oluşan yapay çatlaklar boyunca veya iyi çimentolama yapılmayan kuyularda boru arkasından yüzeye çıkması da ihtimal dâhilindedir.
2. Tekkehamam sahasında karşılaşılan sorun, aslında sadece bu saha ile sınırlı olmayıp, yüzeyde bir çıkış olduğu için gözle görülür bir sorun olarak karşımıza çıkmıştır. Diğer jeotermal sahalarda da aynı sorunların yaşandığı kuvvetle muhtemeldir. Bu nedenle sığ derinliğe yapılan reenjeksiyon uygulamaları derhal durdurulmalı ve akışkanın derin rezervuaralara reenjeksiyon yapılması sağlanmalıdır.
BORULARDA YIRTIK, ÇATLAK, KIRIK OLMA OLASILIĞI ÇOK YÜKSEK
3. Yüzeyde gözlenen sıcak su çıkışının bir diğer nedeni de renejeksiyon yapılan kuyulardaki koruma borularında oluşabilecek yırtık, delik, çatlak gibi deformasyonlardır. Bu nedenle reenjeksiyon amaçlı kullanılan kuyularda ivedilikle 'Mekanik Kuyu Bütünlüğü Testleri' başlatılmalıdır. Sık sık asitleme yapılan ve ısı gerilimine maruz kalan kuyularda bu tür deformasyonların olması kaçınılmazdır. Herhangi bir reenjeksiyon kuyusunda kaçak olması halinde, jeotermal akışkan istenmeyen formasyonlara giderek yeraltı sularını kirletebilecektir. Yüzeye çıkış olmaması halinde de bu durum yıllarca fark edilmeyecek, kirlenme giderek yayılacaktır.
JEOTERMAL SONDAJLARI YÖNETMELİĞİ HAZIRLIYORUZ
MMO heyetinin raporunun sonuç kısmında Tekkehamam jeotermal sahasında meydana gelen sıcak su çıkışlarının bilgi, deneyim, mevzuat eksikliği ve denetim yetersizliğinden kaynaklandığı dile getirildi.
Bu tür sorunlara karşı Oda olarak mevzuat eksikliğini gidermek amacıyla jeotermal sondajlar yapım yönetmeliği hazırladıklarını belirten MMO, "Bu yönetmelik, jeotermal kuyuların açılması, işletilmesi, periyodik kontrolü ve terk edilmesini kurallara bağlayacaktır. Bu düzenlemenin yürürlüğe girmesi durumunda, jeotermal kuyuların ve sondaj faaliyetlerinin çevreye verebileceği zararlar en aza indirilebilecek, bilimsel ve teknik gerekliliklere uygun, dolayısıyla yöre halkıyla barışık üretim yapılabilmesi yönünde bir adım atılmış olacaktır" dedi.
https://www.evrensel.net/haber/431305/sig-derinliklere-yapilan-reenjeksiyonlar-derhal-durdurulmali
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder