31 Mart 2020 14:35
Son Güncellenme Tarihi: 31 Mart 2020 15:27
Halk Sağlığa öğretim üyeleri Covid-19 salgını ile ilgili
güncel bilgiler ışığında doğruları ve yanlışları yazdılar.
GÜNCELLENDİ
Özer AKDEMİR
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı öğretim
üyeleri tarafından yayınlanan "Yeni Koronavirüs Salgını Korunmada Etkili
Yaklaşımlar" başlıklı makalede Covid 19 virüsüne karşı etkin korunma
yöntemleri ve bazı yanlış bilgilere dikkat çekildi. Tıp Fakültesi Halk Sağlığı
Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Meltem Çöl ve Dr. Halit Emin Alıcılar imzası
ile Halk Sağlığı Uzmanları Derneği'nin internet sitesinde yayınlanan makalede
her gün yenilenen bilgilerin ışığında kanıta dayalı üretilmesi gereken bilgilerin
yanında gerek televizyon, gazete gibi medya araçlarında gerekse sosyal medya
aracılığıyla bazı yanlış ya da faydası olmayan uygulamaların da önerildiğine
dikkat çekiliyor. Salgına yönelik önlemlerin başında ellerin yıkanması ve gün
içerisinde yüz bölgesiyle temas etmemesi geldiğinin belirtildiği makalede,
"Öksürür, hapşırırken ağız mendil ile kapatılmalı, sosyal temas
azaltılmalı, kalabalık alanlardan uzak durulmalıdır. Hastaların başka
insanların yanındayken veya sağlık kuruluşuna giderken tıbbi maske takması
gereklidir" deniliyor.
"YANLIŞ BİLGİDEN UZAK DURUN"
Burnun düzenli olarak tuzlu suyla yıkanmasının ya da sirke
kullanımının virüsten koruduğuna dair bir kanıtın olmadığını aktaran bilim
insanları, "Klorokin gibi ilaçların kullanımının yararlarına yönelik
herhangi bir kanıt bulunmamaktadır. Hastalıktan korunmada ve salgınla
mücadelede yanlış bilgiden uzak durmak çok önemlidir. Bu doğrultuda medyada
konunun uzmanı olmayan kişilerin güvenilir olmayan açıklamalarda bulunmasının
önüne geçilmelidir" denildi.
"EN BÜYÜK DÜŞMAN YANLIŞ BİLGİDİR"
2019 yılının sonunda Çin’in Hubei eyaletinin Wuhan şehrinde
tespit edildikten sonra kısa sürede bütün dünyaya yayılarak “pandemi”ye yol
açan COVID-19'un "çok önemli ve çok acil bir halk sağlığı sorunu"
olduğu ifade edilen makalede, "Böylesi acil durumlarda kanıta dayalı
üretilmesi gereken bilgilerin en büyük düşmanı ise konunun uzmanı olmayan,
eksik bilgi sahibi kimselerin veya provokasyon amaçlı, çıkarları doğrultusunda
yanlış bilgi üreten kişilerin söylemleridir" deniliyor.
Günlerdir birçok kurum tarafından dile getirilen bulaşma
yollarına yönelik su, sabun, alkol bazlı el dezenfektasyonu, sosyal mesafenin
korunması, ellerin yüz ve ağıza temas etmemesi, kitlesel toplantıların askıya
alınması gibi birçok virüse maruz kalmamaya dönük önlemler sıralanırken, sıkça
dile getirilen bazı önlemlere dair de görüşlere yer verildi;
ELDİVEN TAKMAK RİSKLİ OLABİLİR
Bunlardan bazıları şöyle;
- Halka açık alanlarda eldiven takılması yeterli bir
önlem değildir. Ellerin düzenli olarak yıkanması çok daha etkilidir.
Eldiven kullanımı sırasında ellerin yüzle teması hastalık bulaşmasına
sebep olabilir. Eldiven kullanımıyla kişide oluşan hijyen algısı riskli
davranışların artmasına da yol açabilir.
- Evcil hayvanların hastalığı
bulaştırabileceği bilgisi kanıta dayalı değildir. Hong Kong’da enfekte
olmuş bir köpek örneği olmasına rağmen, bugüne kadar bir köpeğin, kedinin
veya herhangi bir evcil hayvanın COVID-19’u iletebileceğine dair bir kanıt
yoktur.
- SARS-CoV-2 virüsünün sıcak ve
nemli iklime sahip bölgelerde bulaşabileceği bilgisi eksiktir. Mevcut
bilgilere göre virüs her ortamda bulaşabilmektedir. Buna karşın virüsten
korunmak adına fazla sıcak suyla banyo yapmanın da etkisi bulunmamaktadır.
Aksine vücut yanıklarına sebep olabileceği için önerilmemektedir. Ayrıca
soğuk hava ve kar yağışının virüsü öldürdüğüne dair inanış da kanıta
dayalı değildir. 2003 yılındaki SARS salgını sıcaklık gibi iklim kaynaklı sebeplerle
değil, yoğun ve etkili önlemlerle durdurulmuştur.
- UV radyasyon cilt tahrişine
neden olabileceğinden, UV lambalar elleri veya cildin diğer bölgelerini
sterilize etmek için kullanılmamalıdır.
- Vücuda alkol veya klor
püskürtmek, vücuda girmiş olan virüsleri öldürmez. Bu tür maddelerin
püskürtülmesi özellikle mukozalara zararlı olabilir.
- Burnun düzenli olarak tuzlu
suyla yıkanmasının ya da sirke kullanımının virüsten koruduğuna dair bir
kanıt yoktur.
- Sarımsak, bazı antimikrobiyal
özelliklere sahip olabilen sağlıklı bir besindir. Bununla birlikte, mevcut
salgından sarımsak yemenin insanları koruduğuna dair bir kanıt yoktur.
- Çiğ veya az pişmiş hayvan
ürünleri yemekten kaçınılmalıdır.
- Kelle paça çorbası gibi
bağışıklığı güçlendirdiği düşünülen gıdalarla ilgili de bilimsel bir kanıt
yoktur. Bağışıklık sistemini güçlendirmek için besin desteği veya vitamin
takviyelerine ihtiyaç yoktur. Bu konuda en etkili yöntemler dengeli
beslenme, fiziksel egzersiz ve sağlıklı uyku düzenidir. Yeterli dinlenme,
hastalıktan korunmada tavsiye edilen etkin önlemlerdendir.
- Sıtma tedavisinde kullanılan
hidroksiklorokinin COVID-19 hastalarında virüs yükünü azalttığına dair
çalışmalar mevcut olup hastaların tedavi algoritmalarında yer almaya
başlamıştır. Ancak bu ilacın profilaktik kullanımının yararlarına yönelik
herhangi bir kanıt bulunmamaktadır. Bu nedenle ilacın hastalık öncesinde
hekim tavsiyesi olmadan kullanılması uygun değildir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder