Aydın'da JES'i mahkeme iptal ettikçe şirket ısrar ediyor: Tarım alanları yok ediliyor

 

25 Mart 2024 13:09

Daha önce Germencik’te JES projeleri mahkemelerce iptal edilen şirket aynı bölgede  yeni bir jeotermal projesi için ÇED süreci başlattı.

Fotoğraf: Özer Akdemir/Evrensel

Özer AKDEMİR

Yıllardır jeotermal enerji santralleri (JES) ve jeotermal kuyularından kaynaklanan çevre, tarım ve sağlık sorunları ile boğuşan Aydın’da Göz Doktoru Sinan Celil Göker’in sahibi olduğu RAMA Enerji ve Bilgi Teknolojileri SAN. ve TİC. AŞ tarafından bir JES projesi için daha çevresel etki değerlendirme (ÇED) süreci başlatıldı. Bu proje daha önce iki projesi Aydın ve İzmir mahkemeleri tarafından iptal edilen şirketin aynı bölgedeki üçüncü JES projesi. 

Aydın’daki JES’lerin büyük kısmının bulunduğu Germencik ilçesinde Havutçulu köyü yakınında açılmak istenen jeotermal kuyularından çıkarılacak kaynağın kullanım amacı sondaj işlemi tamamlandıktan sonra kesinlik kazanacak. 3.973.25 hektarlık alanına sahip olan projede 4 adet sondaj kuyusu ve jeotermal ısıtmaya dayalı sera tesisi yer alıyor. Projenin ruhsat alanı 3.973 hektar olsa da ÇED alanının büyüklüğü proje tanıtım dosyasında (PTD) yaklaşık 14 hektar olarak gösteriliyor. İki poligon olarak ayrılan ÇED alanında 1 numaralı ÇED alanı Havuçlu Mahalle merkezinin kuş uçuşu yaklaşık 750 metre kuzeydoğusunda yer alıyor. 2 numaralı ÇED alanı ise Naipli Mahalle merkezinin kuş uçuşu yaklaşık 1.7 km kuzeybatısında yer almakta.

AYDIN VE İZMİR MAHKEMELERİ PROJELERİ İPTAL ETTİ AMA…

Rama Enerji San. ve Tic. A.Ş. tarafından daha önce Germencik Naipli köyü yakınında planlanan 1 adet sondaja dayalı jeotermal kaynak arama projesine Aydın Valiliği tarafından verilen “ÇED Gerekli Değildir” kararının önce yürütmesi durdurulmuş, ardından da projenin İzmir sınırları içerisinde kalan kuyular için İzmir Valiliği tarafından verilen “ÇED olumlu” kararı da İzmir 5. İdare Mahkemesi'nce iptal edildi. Kararın Danıştay 6. Dairesi tarafından onanması üzerine şirket aynı bölgede yeni bir proje ile (8 Adet Sondaj, 20 MWe JES, Jeotermal Sera) farklı sondaj noktaları için bir kez daha ÇED süreci başvurusu yaptı. Bu başvuru da Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Çevresel Etki

Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü’nce durduruldu. Tüm bu olumsuz gelişmelere rağmen firma projeden vazgeçmeyerek Jeotermal Kaynak İşletme Ruhsatı için İzmir ve Aydın İl sınırları içerisinde kalan yeni bir başvuru yaparak ÇED sürecini başlattı.

PROJE TARIM VER ORMAN ALANINDA

Şirketin hazırladığı bu yeni proje tanıtım dosyasına göre Proje alanı "Aydın-Muğla-Denizli Planlama Bölgesi 1/100 000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’nda “Tarım Arazisi” olarak işaretli.

Bölgede 2000 metre kadar derinliğe inilerek açılması planlanan 4 kuyu için 6 aylık çalışma planlanırken işletme ruhsatı 30 yıl olarak planlanan işletmede seracılık işinde çalışmak üzere 4 kışı istihdam edileceği belirtiliyor. Projenin ÇED Alanı-1 alanının tamamı orman vasıflı araziler içinde kalırken bu alanda kızılçam ağaçlarının olduğu dile getiriliyor.

ALANDA MUTLAK KORUMA ALTINDA OLAN TÜRLER VAR

PTD dosyasına göre proje alanı ve etki alanında IUCN Red Data Book Listesinde yer alan flora türlerinin olduğu dile getirildi. PTD’ye göre bu türlerden 1 tanesi Endemik (Gastridium phleoides ve 1 tanesi de Lokal Endemik (Verbascum maeandri BORNM.) olarak görülüyor. Bu türlerden 3 tanesi IUCN’e göre NE (Henüz değerlendirilmeyen türler), 1 tanesi VU (Henüz ciddi tehlike altinda olmayan, ancak orta vadede yok olma riski ile karşı karşıya kalacak türler) ve 9 tanesi LR (henüz herhangi bir riskle karşı karşıya olmayan türler) kategorisinde yer almakta. Yine PTD’ye göre proje alanı ve etki muhtemel 4 tane amfibi türünden 2 tanesinin Bern Ek-2 (Mutlak Koruma Altındaki Türler Listesi), 2 tanesi de Bern Ek-3 (Koruma Altındaki Türler Listesi) listesinde yer aldığı belirtiliyor. Yine proje alanında bulunması muhtemel 7 tane sürüngen türünden 1 tanesi Bern Ek-2 (Mutlak Koruma Altındaki Türler Listesi), 6 tanesi de Bern Ek-3 (Koruma Altındaki Türler Listesi) listesinde yer alıyor.

TOPRAK ÇATLIYOR, ZEYTİN VE İNCİR AĞAÇLARI KURUYOR!

Fotoğraf: Özer Akdemir/Evrensel

Germencik ilçesinde yoğunlaşan JES’ler ve kuyular nedeniyle incir bahçelerinin yoğun olarak bulunduğu Alangüllü köyünden başlayıp Hıdırbeyli köyüne doğru uzanan toprak yarılmaları meydan gelmişti. 3-5 km uzunlukta ve 1-2 metre derinlikteki bu çatlaklar tam da Alangüllü’de bulunan JES’e ait kuyunun yanından başlıyordu. Alangüllü 2018 yılında da yaklaşık 400 dönümlük bir alanda bulunan 1500’ün üzerinde zeytin ve incir ağacı kurumuştu. 2022 yılında DSİ’nin bölgede yaptığı kuyu suyu analizlerinden sulardaki ağır metaller izin verilen limitlerin yüzlerce-binlerce kat fazla olduğu tespit edildi. TMMOB tarafından 2021 yılında hazırlanan “Büyük menderes Havzasında JES Gerçeği” raporunda da “Buharkent’ten Söke’ye kadar uzanan birinci sınıf tarım alanlarında, incir ve zeytin bahçelerinde, sulak alanlarda, Büyük Menderes nehri kenarında kurulmuş olan JES’lerin havza ekolojisinin hızlı bir şekilde geri dönülmez şekilde bozduğu, tarımsal toprakların kirlendiği ve tarımın sürdürülemez bir hale getirdiği” dile getirildi. Raporda Aydın’da JES’lerin yaşam alanlarından uzağa kurulması ilkesine uyulmadığı jeotermal atıkların insan ve canlı sağlığına etkilerinin önemsenmediğinin altı çizildi.

 https://www.evrensel.net/haber/514098/aydinda-jesi-mahkeme-iptal-ettikce-sirket-israr-ediyor-tarim-alanlari-yok-ediliyor