29 Mayıs 2024 13:52
Avrupa’daki birçok ülkenin, öldürmek yerine etkin kısırlaştırma ve üretim sınırlamaları gibi yöntemler ile sokakta yaşayan hayvan popülasyonunu kontrol altına almayı başardığı belirlendi.
Fotoğraf: Can Çelik/DHA
Özer AKDEMİR
AKP hükümetinin 30 gün içerisinde sahiplenilmeyen köpeklerin enjeksiyon ile “uyutulması” ile ilgili yasa hazırlıklarına yönelik tepkiler artarak devam ediyor. Hayvan Hakları Kanunu'nda yapılacak değişikle sokak hayvanlarının ‘uyutulması’ adı altında öldürülmesine toplumun birçok kurumun yanı sıra, muhalefetteki bir siyasi partiden de tepkiler yükseliyor.
BAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİNDEN BİLGİ NOTU
Bahçeşehir Üniversitesi (BAÜ) Hayvan ve Doğa Hukuku laboratuarı tarafından hazırlanan bir bilgi notunda Avrupa ülkelerinin sokakta yaşayan hayvanlarla ilgili politikaları derlendi.
Özellikle sokakta yaşayan köpeklerin “uyutulma” adı altında öldürülmesini öngören değişiklik taslağının desteklenmesi amacıyla “Avrupa’da sokak köpeği olmadığı” ve sahiplendirilmeyen köpeklerin uyutulmasının tek çözüm olduğu söylemlerinin ortaya atıldığına dikkat çekilen bilgi notunda, yapılan araştırmayla bu söylemlerin doğru olup olmadığının incelendiği dile getiriliyor. İlgi notunda şöyle deniliyor; “Avrupa ülkelerinden bazılarında sokak köpeği olmadığı doğru olmakla birlikte bazılarında sokakta yaşayan köpek bulunmaktadır. Sokakta yaşayan köpeğin olmadığı ülkelerde ise bu sonuca sahiplendirilmeyen hayvanları öldürmekle ulaşan ülkeler olduğu gibi, daha kapsamlı bir yöntemle köpekleri öldürmeden ulaşan ülkeler de bulunmaktadır”.
AVRUPA ÜLKELERİ VE HAYVAN POLİTİKALARI
Bilgi notunda Avrupa Birliği ülkelerinden Doğu-Batı ile eski-yeni üye çeşitliliğini içerecek şekilde seçilen ülke örneklerindeki durum şu şekilde yer alıyor;
Yunanistan
Yunanistan’da 2021’de yürürlüğe giren kanunla nüfusu 3 bin kişiyi geçen belediyeler, standartlara uygun bakım evi yapmak zorundadır. Sokakta yaşayan hayvanlar bakım evine alındıktan sonra kayıt altına alınır, aşılanır, kısırlaştırılır ve gerekli tedavilerin yapılmasından sonra 3 ay hayvan bakım evinde tutulur. 3 ayda sahiplendirilemeyen hayvanlar alındıkları yere geri bırakılır. Bunun aksine işlem yapan belediyelerin hukuki sorumluluğu vardır ve hesap verme yükümlülüğü altındadırlar. Bu önlemlerle Yunanistan’ın sokakta yaşayan hayvan popülasyonunu kontrol altına aldığı görülmektedir.
Hollanda
Hollanda kültüründeki uzlaşma ve yapıcılık ögeleriyle birlikte toplumsal düzlemde de evcil hayvanların ailenin bir üyesi olarak görülmesi öldürme içermeyen yöntemlerle sokak köpeği sorununun çözülmesini sağlamıştır. Hollanda’nın izlemiş olduğu yöntem, “topla, kısırlaştır, aşıla ve aldığın yere bırak” şeklinde anılmaktadır. Bu yöntemle birlikte Hollanda’daki dişi sokak köpeklerinin en az yüzde 70’i kısırlaştırılmıştır. Yine hayvan sahipleri, hayvan bakımı konusunda eğitilmiş ve evcil hayvanlar için kayıt sistemi getirilmiştir. Böylece, evcil hayvanların sokağa terk edilmesi engellenmiştir.
Çekya
Hayvanların Zulme Karşı Korunmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi dikkate alınarak düzenlenen Çek yasalarına göre hayvana yönelik zulüm yasaktır. Vahşi hayvan olmadıkça bir hayvanı terk etmek de hayvana yönelik zulüm kapsamında sayılmaktadır. Sokakta yaşayan ve terk edilmiş hayvanların nüfus kontrolünü sağlamak amacıyla sorumlu tutulan belediyeler, Veterinerlik Yasası uyarınca, veterinerlik faaliyetini gerçekleştirecek profesyonel nitelikte bir kişi tarafından kalıcı olarak yapılan işaretleme ve mikroçipleme gibi yalnızca hafif veya geçici ağrıya neden olan yöntemler kullandıktan sonra sahiplendirmektedir.
Romanya
2008’de çıkarılan “Hayvanları Koruma Kanunu” ile sokak hayvanlarının kısırlaştırılmasıyla popülasyon kontrol altına alınmaya çalışılmıştır. Ancak bu yasa, binlerce hayvanın barınaklarda uzun süre geçirmesine, buna bağlı olarak hastalık ve açlık gibi nedenlerle ölmesine yol açmıştır. 2 Eylül 2013'te dört yaşındaki bir çocuğun köpek saldırısında hayatını kaybetmesi, halkın bir kesiminin tepkisine neden olmuştur. Bunun sonucunda, Romanya'nın başkenti Bükrȩş'te büyük bir yürüyü̧ş düzenlenmiştir. Devlet Başkanı Traian Basescu hükümetten bu konuda tedbirler almasını istemiştir. Hükümet, sahipsiz sokak köpeklerinin itlafıyla ilgili yeni bir yasa çıkaracağını duyurmuştur. 2013’te kabul edilen Sokak Hayvanlarına İlişkin Kanun’a göre, köpeklerin yakalandıktan sonra 14 gün boyunca tutulması, sahiplendirilmedikleri takdirde ise öldürülmeleri için özel hizmet ve barınakların kurulmasına izin verilir. Bu kanun ile barınakların bu hayvanları öldürmek için para alması, binlercesinin para kazanmak amacıyla toplanıp öldürülmesine neden olmaktadır. Avrupa Birliği her sene Romanya'ya sokak köpeklerinin popülasyonunu kontrol altına almaları için bütçe göndermektedir. Buna karşın Romanya’da sokakta yaşayan köpeklerin sayısı kontrol altına alınabilmiş değildir.
İspanya
İspanya'daki hayvan refahı yasası, hayvan istismarının sonucunda bir yılı aşan hapis cezaları, ölüm durumunda ise 36 aya kadar hapis cezası öngörmektedir. Mali cezalar, ihlalin ciddiyetine bağlı olarak 500 ila 200 bin Euro arasında değişmektedir. Tüm kediler için, özel üreme izni olmadıkça altı aylık olmadan önce kısırlaştırılması ve mikroçip takılması zorunlu tutulmuştur. Sokakta yaşayan hayvanlara ilişkin olarak yasa, ötanazi kararının sadece veterinerin kararıyla verilebileceğini düzenlemektedir.
AVRUPA’NIN BİRÇOK ÜLKESİNDE POPÜLASYON NASIL KONTROL ALTINA ALINABİLDİ?
BAÜ tarafından hazırlanan notun sonuç kısmında Avrupa’daki birçok ülke, öldürmek yerine etkin kısırlaştırma ve üretim sınırlamaları gibi yöntemler ile sokakta yaşayan hayvan popülasyonunu kontrol altına almayı başardığı dile getirildi. Notta öldürmeyi de içerecek şekilde bir düzenleme yapan Romanya’da popülasyonun halen kontrol altına alınamadığına dikkat çekilirken, bu nedenle, sokakta yaşayan köpeklerin öldürülmesinin popülasyon sorununu çözmeme ihtimalinin yüksek olduğu belirtildi.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Üniversitesinin bilgi notunda de çözüm önerisi olarak şu noktaların altı çizildi; “Türkiye’deki toplumsal kültür, gelenek ve vicdanın bir yansımasını teşkil eden mevcut kanunun 6. maddesindeki düzenlemenin korunması, uygulanmasının sağlanması ve belediyelerin hesap verebilir hale getirilmesi en uygun çözüm yoludur. Yapılması halinde olumlu etkileri olacağı öngörülen değişiklikler şunlardır:
Belediyelere kısırlaştırma işleminin ardından belli bir süre için bakımevinde tutulacak köpekleri sahiplendirme görevinin verilmesi,
Köpek üretiminin yasaklanması ve
Yasadışı köpek üretim ve satışının etkin şekilde önüne geçecek önlem ve cezaların belirlenmesi.
TYS: “ONLAR YOKSA EKSİĞİZ!”
Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS)’den sokak hayvanları için imza kampanyası.
“Sokak hayvanlarının yanındayız, Onlar yoksa eksiğiz” başlığı ile bir imza kampanyası başlatan TYS, sokak hayvanlarını katletme girişiminin toplumun içinde kavrulduğu şiddet sarmalından ayrı düşünülmemesi gerektiğine vurgu yapıldı. TYS bildirisinde; “Devletin görevi, kentlerin, mahallelerin bizimle aynı haklara sahip sakinleri olan sokak hayvanlarını öldürmek ya da zulüm görecekleri barınaklara hapsetmek değil, özgür biçimde şiddetten korunarak yaşamalarını sağlamak olmalı. Sanatçılar yazarlar olarak “toplayamazsın hapsedemezsin, öldüremezsin” diyen sese sesimizi katıyoruz, Sokak hayvanlarının yaşam haklarını korumak, sağlıklı, mutlu, özgür yaşamalarını sağlamak için yaratılacak her türlü kamusal çözümün parçası olmaya hazır olduğumuzu belirtiyoruz” ifadelerine yer verildi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder