06 Ekim 2020 07:42
Yıllarca arsenikli su içtiler, tam kurtulduk derken bu sefer de su borcu yüzünden icralık oldular. Ürünlerini borik asit fabrikasının kuruttuğu İğdeköylüler, su borçlarını ödeyemiyor.
Fotoğraf: Dr. Eşref Atabey
Özer AKDEMİR
izmir
Kütahya Emet’e bağlı İğdeköy uzun yıllar yüksek arsenikli içme suyu kullandı. Arsenik nedeniyle sağlıklarından olan İğdeköylülerin içme suyu Emet şebekesinden çekilen bir hatla çözüldü ama bu sefer de başka bir sorun gündeme geldi. İçme suyuna para vermek zorunda kalan İğdeköylüler bu parayı ödeyemeyince icralık oldular. Köylülerin içtikleri suyun parasını ödeyememelerin arkasında da bir başka çevre sorunu yatıyor.
YILLARCA ARSENİKLİ SU İÇTİLER
Kütahya Emet ve bazı köyleri içme sularındaki yüksek arsenik yüzünden uzun yıllar çeşitli sağlık sorunlarına maruz kaldılar. Özellikle İğdeköylüler çok yüksek oranda arsenik içeren sular nedeniyle bu sağlık problemlerinin en çok yaşandığı köylerin başında geliyor. Emet ilçe merkezinde yaşayan yurttaşlar 2007- 2008 yıllarında Köprücek ve Uzunçam’dan getirilen temiz suyu kullanmaya başlayınca arsenik sorunundan kurtulmuş oldular. İğdeköylüler ise 2013 yılına kadar yüksek arsenikli kaynak suyunu kullanmaya devam ettiler. Köydeki sağlık sorunlarının artması ve sulardaki arsenik oranının DSÖ’nün açıkladığı içme suyundaki arsenik limitlerinin (10 µg/l) 763 katına kadar ulaştığının ortaya çıkması İğdeköy için acil temiz bir içme suyu kaynağını gündeme getirdi.
KÖYLÜ SU BORCUNU ÖDEYEMEYİNCE İCRALIK OLDU
Bunun üzerine 2013 yılında Emet şebeke suyundan bir hatla İğdeköy’e su verilmeye başlandı. İğdeköylüler arsenik sorunundan kurtuldular ama bu sefer de metreküpü 5 liraya gelen (4 TL su gideri, 1 TL köy muhtarlığının koyduğu kayıp kaçak bedeli) suyun bedelini ödeyemediler. Yıllar içerisinde biriken su bedelleri üzerine faiz de eklenince yüksek rakamlara ulaştı. Düzenli bir gelirleri olmayan köylülerin borcuna karşı belediye icra yoluna giderken konuya dair görüş aldığımız köylüler belediyenin yaklaşık 7-8 bin lira tutan faiz borcunu sildiğini 16 bin lira kadar olan ana borcu ise toplamaya çalıştıklarını söylediler.
MUHTAR: GÖLETTEN SU VERİLİRSE SORUNUMUZ ÇÜZÜLÜR
Konuyla ilgili görüştüğümüz Köy Muhtarı Mustafa Koç ise içme suları ile ilgili kesin çözümün İldeniz Sulama Göleti’nden İğdeköy ile birlikte komşu Kırgıl, Yağcık, Doğanlar ve Yenice’ye doğrudan su verilmesi ile çözülebileceğini dile getirdi. Koç, köyde icra nedeniyle su kesintisinin olmadığını ve Emet belediye başkanının da faizlerin silindiğini belirttiğini söyledi.
"ASİT FABRİKASI YÜZÜNDEN ÜRÜNLER ZARAR GÖRÜYOR"
İğdeköylülerin su bedellerini ödeyemeyecek kadar ekonomik olarak zor duruma düşmelerinin arkasında da bir başka çevresel sorun yatıyor. Emet’te faaliyet gösteren borik fabrikasının bacalarından çıkan atıkların yöredeki tarımsal ürünlere etkisi ile ilgili yapılan bilimsel araştırmalar borik asit fabrikasının yöre havasını kirletmesi ve sonucunda özellikle sisli, nemli havalarda olası asit yağmurlarının oluştuğunu ortaya koydu. Van Yüzüncüyıl Üniversitesi Fen Fakültesinden Ayten Eroğlu ve Dumlupınar Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesinden Süleyman Topal tarafından 2019 yılında yayımlanan “Emet Bor Fabrikası Filtre Atıklarının Buğdayda Çimlenme ve Erken Fide Büyümesi Üzerine Etkisi” başlıklı bilimsel makalede asit yağmurlarının bölgedeki bitkiler üzerinden negatif etkileri olduğu ortaya konuldu. Tıbbi Jeoloji Uzmanı Jeoloji Yüksek Mühendisi Eşref Atabey ise 2007 yılında yörede yaptığı tıbbi jeolojik incelemelerin sonuçlarını 2009 yılında yayımlanan “Arsenik ve Etkileri” ile 2015 yılında yayımlanan “Kütahya İli Tıbbi Jeolojik Unsurları ve Halk Sağlığı” adlı kitaplarında, borik asit fabrikasının bitkiler üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle İğdeköy’ün 2 yıldan bu yana arpa, buğday gibi hububat tarımı, ekinler, sebze ve meyve ağaçlarının zarar gördüğünü ve gelirlerinin azalması nedeniyle su borçlarını ödeyemediklerini dile getirdi.
Tablo: Dr. Eşref Atabey
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder