Uludağ (T)Alan Başkanlığı yasası çıktıktan sonra neler oldu? | ÇEPEÇEVRE YAŞAM

 

14 Haziran 2024 17:28

Çepeçevre Yaşam geçtiğimiz sezonda yaptığımız programların fikri takibini sürdürüyor. Bu hafta, Uludağ Alan Başkanlığı kurulurken yayımlanan programımız eşliğinde sonraki sürece göz atıyoruz.

Fotoğraf: Özer Akdemir/Evrensel

Özer AKDEMİR

Çepeçevre Yaşam yaz döneminde, geçtiğimiz sezonda yaptığımız programların fikri takibini sürdürüyor. Bu hafta adeta “Talan başkanlığı” halinde kurulan, Uludağ Alan Başkanlığına yeniden eğiliyoruz.

Bursalıların “Talan Başkanlığı” diye adlandırdıkları Uludağ Alan Başkanlığı Kanunu 26 Ocak 2023 günü Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Hemen akabinde de Bursalı yaşam savunucularının “Uludağ’ın ticarethaneye çevirecekler” söylemlerini haklı çıkaran bir gelişme yaşandı. 7 Şubat tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelikle Uludağ Alan Başkanlığı olarak belirlenen sınırlar içerisinde sunulacak hizmetlerin ve yapılacak başvuruların tarifeleri belirlendi. Neredeyse her türlü başvuru ve işlemden para talep edilen yönetmelik değişikliğinde 1 dakikalık bir reklam filmi çekiminin saniyesi için 40.773,98 tl, dakikası için ise 2.446.380 tl ücret belirlendi!

Alan Başkanlığı Yasası ile ilgili tartışmalar sürerken ve yasa henüz TBMM’den geçmemişken Uludağ’a giderek Bursa Su Kolektifinden Caner Gökbayrak ile Çepeçevre Yaşam Programı için Alan Başkanlığı meselesini konuşmuştuk.

Konunun fikri takibini sürdürerek Uludağ’daki son duruma dair Gökbayrak’a, 12 Ocak 2023 tarihinde yayınlanan Çepeçevre Yaşam programından günümüze kadar yaşanan gelişmeleri sorduk.

DAHA ÖNCE YAŞAMADIKLARI TALANI YAPMAK İSTİYORLAR

Uludağ Alan Başkanlığı Yasası projesi özetle ne idi ve yasa ne zaman yürürlüğe girdi?

Milli Parklar, kanunla korunan, kanunla insan etkinliklerinin sınırlandırıldığı kendi doğallığına bırakılan alanlardır. Milli Parklar Kanunumuz güçlü bir koruma sağlamaktadır.

Bursa'da milli park mücadelesi açılan davalar 1990'lı yıllarda başladı. Milli Parklar içinde kanuna aykırı yapılaşmalar çoğunlukla geçmişte dava açılmayan projelerdir. AKP vandallığının Uludağ Milli Parkı'nı Davos yapma hayaliyle Uludağ'da planlanan onlarca yapılaşma projesi, Bursa Barosu ve Akademik Odalar aracılığıyla açılan davalarla iptal edildi. Şimdi, (T)Alan Başkanlığı aracılığıyla daha önce yapamadıklarını ve daha fazlasını yapmak istiyorlar.

Bursa Su Kolektifi olarak 2022 sonu ve 2023'te ulusal boyuta yaydığımız mücadelemiz aracılığıyla halkların ve muhalefet partilerinin karşı duruşuna rağmen Uludağ Alan Başkanlığı Kanunu 26 Ocak 2023 günü Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi.

Böylelikle Uludağ Milli Parkı'ndan içinde Uludağ'ı Milli Park yapan endemik çiçeklerin en yoğun bulunduğu 2100 hektar alan Milli Parklar Müdürlüğü'nden alınarak (T)Alan Başkanlığı'nın yönetimine devredildi.

ANAYASA MAHKEMESİNE AÇILAN DAVA SÜRÜYOR

Günümüzde mücadele süreci ne aşamada?

Mücadele aşamasında Bursa Su Kolektifi olarak TBMM'ye giderek görüşmelerimiz sonuç verdi. Anayasa Mahkemesi'nde dava açma yeterliliğine sahip CHP idi. Davayı açacak olan o tarihte CHP milletvekili olan Anayasa Profesörü İbrahim Kaboğlu'na davaya eklenmesi için bir tür hukuksal uygulama olan Amicus Curiae yaklaşımını kullandık. Uludağ Milli Parkı ve Alan Başkanlığı adı altında yapılmak istenen talanı Gelibolu ve Kapadokya örnekleri üzerinden anlatan detaylı bir davaya katkı raporunu dava dosyasına eklenmesini sağladık. Anayasa Mahkemesi incelemesi günümüzde de sürmektedir.

YENİ KAYNAK SULARININ KİRAYA VERİLMESİ VE ALTIN MADENİ ŞÜPHESİ

Alan başkanlığı yasası çıktıktan sonra ne gibi gelişmeler oldu?

Uludağ Alan Başkanlığı Kanunu bizim talan olarak vurguladığımız durumun ilk adımıydı. İkinci asıl vurgun 15 Temmuz 2023 günü Resmi Gazete'de yayınlanan Uludağ Alan Başkanlığı denetimine bırakılan 2100 hektar alanın milli park sınırları dışına çıkartan Cumhurbaşkanı Kararı ile uygulamaya alındı. Böylelikle Uludağ Milli Park sınırları yaklaşık 11 bin hektara düşürüldü.

Cumhurbaşkanı Kararı için Mimarlar Odası Bursa Şubesi'ne yaptığımız talep olumlu karşılık buldu ve oda tarafından dava açıldı. Dava henüz sonuçlanmadı.

(T)Alan Başkanlığı'na devredilen 2100 hektar alan içinde %2'sinden bile az yalnızca 32 hektar alana kanuna aykırı oteller yapılmasına izin verilerek birinci derece zarar verilmişti. Geri kalan %98'i Uludağ'ı Milli Park yapan yalnızca Uludağ'da yaşayan 35 endemik tür bitkinin en çok görüldüğü yayılım alanıydı. Dolayısıyla hem kanun hem de Cumhurbaşkanlığı Kararı, Milli Parklar Kanununu ezerek ona muhalefet ederek çıkartıldı. (T)Alan Başkanlığına bırakılan alanın neden bu kadar büyük tutulduğu bilinmiyor. Yeni tesisler için betonlaşmalarla birlikte milli parkı kuraklığa sürükleme pahasına olsa da yeni kaynak sularının kiraya verilmesi, daha önce işletilen vorfram ve daha önce girişimlerde bulunulan altın madenleri için olacağını düşünüyoruz. Ayrıca yeni personel alımları yapıyorlar. Kapadokya Alan Başkanlığı uygulamaya alındığında milli parktan devredilen personele mobing yaparak istifaya zorlandıklarını da biliyoruz.

Fotoğraf: Özer Akdemir/Evrensel

ALAN BAŞKANLIĞINDAN RANTA DÖNÜK BİRÇOK TALEP VAR

Bölgede gözle görülür ne gibi değişiklikle oldu?

(T)Alan Başkanlığı göreve geldiği günden bu güne yaklaşık 1,5 yıllık süreçte gözle görünür büyük yeni yapılaşmalara henüz başlamadılar. Bütün kanunlardan bağımsız hareket ettikleri için neleri planladıklarını bilmiyoruz. Biz bunlar ancak gözle görünür olduğunda farkına varacağız. Alan Başkanlığı sayfasında yayınlanan komisyon toplantı kararları detaylı olarak yer almadığı için yalnızca gündemi görebiliyoruz. Gündemlere gelen konular otel işletmeci şirketlerin daha önce yaptıramadığı rant merkezli taleplerini istekleri gibi gündeme aldırdıklarını görüyoruz. Gündemde yeni su kaynak ve ishale hattı talepleri, ağaç kesilme talepleri, orman ve endemik dokuyu yok ederek yeni kayak pistleri açılması, kayak pistlerinin düzenleme adı altında genişletilmesi, kayak pistlerine yaya girişinin kapatılması, sundurma talebi adı altında tesislerin alanlarının genişletilmesi gibi detayını bilmediğimiz maddeler yer alıyor. (T)Alan Başkanlığı 7 Şubat'ta Resmi Gazetede yayınlanan ücret tarifesiyle bir kez daha medyanın gündemine girdi. Tarifede dudak uçurtan fiyatlar sosyal medyada alay konusu oldu.

AYILARIN YAŞAM ALANI TEHDİT ALTINDA

Gelişmeler yaban yaşamını nasıl etkiliyor?

Son aylarda hala milli park sınırları içinde yer alan Sarıalan bölgesinde ayların güvenlik sorunu oluşturduğu, Milli Parklar Müdürlüğü'nün gerekeni yapmadığı yönünde haberler servis edilmeye başladı. Sarıalan'da orman içine inşa edilen kütük evlere açılan dava kazanıldığı halde mahkeme zamanında yürütmeyi durdurma vermediği için inşası tamamlandı ve bir şekilde yasallaştırıldı. Oysa ayı inleri Sarıalanda geçmişte de vardı. Buradaki amaç Sarıalan'ın da Alan Başkanlığı içine alınması için kamuoyu oluşturmaktır. Uludağ Alan Başkanlığı Kanunu'nda Cumhurbaşkanı'nın dilediği zaman sınırları genişletme yetkisini kullanarak Sarıala'ın da (T)Alan Başkanlığı sınırları içine alınması için zemin hazırlandığı anlaşılmaktadır.