Ovadan bal yerine maden akıyor

Bir zamanlar "Dağlarından yağ, ovasından bal akardı Aydın'ın". Gelin bir de şimdi bakın!..

Aydın Dağlarında maden katliamı

Özer AKDEMİR

Aydın Muğla arasında uzanan Beşparmak (Latmos), Madran ve Gökbel Dağları felspat, kuvars ve albit üreten maden ocakları tarafından delik deşik edilmiş durumda. Binlerce yıllık tarih, yüz binlerce zeytin ağacı, efelere yataklık etmiş koyaklar mutfak mermeri, banyo küveti, tuvalet taşı yapılıyor!..

DAĞLAR, OVALAR CAN ÇEKİŞİYOR

Aydın yöresinde söylenen bir söz vardır; "Aydın'ın dağlarından yağ, ovasından bal akar". Dağları "zeytin okyanusu"ydu çünkü Aydın'ın. En güzel, en lezzetli, bol yağlar bu zeytinlerden elde edilirdi. Ovası da ballı incirlerle doluydu. Germencik de, İncirliova da dünyanın en lezzetli yemişlerini yiyebilirdiniz. Şimdi kan ağlıyor Aydın dağları. Ovalar ise can çekişmede...

MADENİN YUTTUĞU KÖY

Çepeçevre Yaşam çekimleri için Aydın Çevre ve Kültür Platformu (AYÇEP) yöneticileri ile gittiğimiz Aydın-Muğla Dağlarında gördüklerimizi anlatacak kelime "dehşet" olur sanırım.

İlk uğradığımız yer 4-5 yıl önce maden şirketi tarafından satın alınan Kuşçamı köyü olacaktı. EGEÇEP Yürütme Kurulu üyesi Ahmet Uslu, köyün Eczacıbaşı şirketi tarafından satın alınmasının 4-5 yıl önce basında Züğürt Ağa filmi ile bağ kurularak verildiği ve bir iki kısa haberden öte geçmediğini anlattı. Kuşçamı köyünün olduğu yere vardığımızda köyden eser kalmadığını, bir zamanlar evlerin, sokakların, okulun, caminin bulunduğu 50 hanelik köyün koca bir maden ocağı haline geldiğini gördük. Her taraf delik deşik olmuş, koca tepe ortadan bölünmüş ve üzerinde iş makineleri harıl harıl albit madeni üretimine devam ediyordu. Köy henüz ortadan kalkmadan gelip bölgede haber yapan gazetecilerden, şimdi AYÇEP'in yönetim kurulu üyesi olan Cavit Eskici manzara karşısındaki şaşkınlığını gizlemeden; "Maalesef para tatlı geldi o dönem köylüye. Evleri anladım ama mezarları nasıl sattılar. Taşındığı söyleniyor ama nasıl oldu bilmiyorum. Bu madenler ileriye doğru yayılıp gidiyor yakında diğer köyleri de böyle yutacak" deyi konuştu.

AĞLAYA AĞLAYA GÖÇTÜK KÖYDEN

Köylüler evlerini sattıktan sonra birkaç kilometre ötedeki komşu Ovapınar köyüne yakın bir yere taşınmışlar. Haritadan tamamen silinen Kuşçamı'nı geride bırakıp yola koyulduğumuzda bir yanı maden pasaları ile dolu olan yolumuzun öbür tarafında zeytin ağaçlarının diplerindeki çalıları temizleyen iki köylü görünce durduk. Köylüler de Kuşçamı'nıdaki evlerini satıp Ovapınar'a taşınanlardan. 30-35 yaşlarında gösteren Mehmet Şahan gönül rızası ile satmadıklarını, köylünün çoğunun satması üzerine mecbur kaldıklarını söyledi. Tam karşılarında, yolun öbür tarafındaki derenin ötesine yığılan pasalardan şikayet eden Şahan, "derenin içindeki 7-8 zeytin ağacımı kırdılar bu yıl. Tozdan zaten zeytinin verimi iyice azaldı" diye konuştu. Annesi Feride Şahan ise köylerini ağlaya ağlaya terk ettikleri, ama başka çarelerinin olmadığını söyledi.

YOL BOYU MADEN YARASI

Beşparmaklardan Gökbel Dağlarına giden yaklaşık 20-30 kilometrelik yol boyunca 10'un üzerinde maden yarasını gördük. Katledilen zeytinlikler, ormanı ile birlikte yarısı alınan tepeler, tozdan yüzü gözü görünmeyen çamlar, ahlat ağaçları, çiçekler...

Ahmet Uslu, bunların sadece yol boyunca görebildiğimiz maden ocakları olduğunu, yoldan görülmeyen yerlerde buna benzer onlarca maden ocağı daha bulunduğunu söyledi. Yine bu ocaklardan birisini çekmek için durduğumuz Hatipkışla Köyü yakınlarında fıstık çamları bekçiliği yaptığını söyleyen Ahmet Özen, zeytinlerin tozdan çok etkilendiğini, 8-10 senedir köyde zeytin olmadığını söyledi. Özen, hayvanların da ciğerlerinden hasta olduğunu, madenlerin atık sularını derelere bıraktığını dile getirdi.

İRİN GİBİ BİR SU!

Maden cevheri taşıyan 20-30 tonluk kamyonların delik deşik ettiği yollardan geçerek geldiğimiz Muğla Milas'a bağlı  Ortaköy'ün köy kahvesinde görüştüğümüz köylüler madenlerdeki patlatmalar nedeniyle içme sularının yer değiştirdiğini anlattılar. Yetiştirdikleri ürünlerin de veriminin her geçen yıl düştüğünden bahseden köylüler çoğu kişinin bu nedenle tarımı bırakıp madenlerde işçi olarak çalışmaya başladığını dile getirdiler. Köylüler, madenlerin derelere atık bıraktıklarını belirterek, "Eczacıbaşı Esan atıklarını dereye bırakıyor. İrin gibi su geliyor. Balıkları bırakın kurbağa bile kalmadı. Oysa bu su Bodruma kadar gidiyor içme suyu olarak" dediler.

TOZDA ORGANİK ZEYTİN OLUR MU?

Köyün girişindeki "Organik Zeytin Yetiştiriciliği Alanı" tabelasının hiçbir anlamı olmadığını söyleyen AYÇEP Başkanı Mehmet Vergili, "Bu tozun toprağın, kimyasalların arasında organik zeytin mi yetişir" dedi. Vergili, yöre insanının maden şirketleri tarafından tarlasından kaç-göç ettirilmeye çalışıldığını belirterek, maden yasası ile zeytin, zeytinyağı cenneti olan Aydın'ın yok edilmek istendiğini söyledi.

KÖYLERDEKİ ÖLÜMLERİN YÜZDE 80'İ KANSER

Aydın Tabip Odası Başkanı Metin Aydın, binlerce yıllık medeniyetlerin izlerinin maden ocakları nedeniyle bitme noktasına geldiğini dile getirerek şunları söyledi, "Bu köylerde ölen insanların yaklaşık %80'inin kansere bağlı hastalıklarla öldüğünü, bu kanserlerden de en yaygınının akciğer kanseri olduğunu tespit ettik Tabip Odası ve TTB olarak. Bu madenlerde çalışan işçilerin yaklaşık %30'unun da silikozis hastalığına yakalandığı tespit edildi. Zaten en fazla 7-8 yıl bu işletmelerde çalışabiliyor işçiler. Bütün yetkilileri buraya, katliamı gözleriyle görmeye çağırıyoruz".

GÖZ GÖRE GÖRE

Aydın Ziraat Odası Başkanı Mahmut Nedim Barış: "madenlerin çıkardığı toz ve kimyasallar zeytinin yaprağını kaplayarak onu nefes alamaz hale getiriyor. Bunları yiyen insanlarda da bir takım hastalıkların olması kaçınılmaz.

Ahmet Uslu: Yazık olan şeylerimiz var göz göre göre giden. 12 milyon zeytin ağacıyla Aydın bölgesi en çok zeytin ağacı olan bölgelerdendir. Dikme değildir bu zeytinler kendi doğal halinde yetişmiş zeytinlerdir. Doğallığı madenler yüzünden bozuldu. Arıcılık da bitti oysa burada antik çağdan bu yana kaya kovanlarında arıcılık yapılmıştı. Maden ocakları muhtarları 3-5 kuruşla yanlarına çekmeyle bu işi nerelere kadar götürebilecekler
Eklenme Tarihi: 17 Kasım 2015 
http://www.evrensel.net/haber/265326/ovadan-bal-yerine-maden-akiyor